PSZENŻYTO OZIME

Pszenżyto ozime to gatunek, który uzyskał bardzo dużą popularność w naszej części Europy, a szczególnie w Polsce. Charakteryzuje się dużą zawartością białka, które jest bardzo dobrze trawione przez zwierzęta oraz nie zawiera w swoim składzie związków antyżywieniowych. Zainteresowaniu tym gatunkiem ze strony rolników sprzyja także możliwość wysiewu na glebach słabszych ze względu na mniejsze wymagania glebowe, okresowe niedobory wody oraz tolerancję na zakwaszenie gleby.

Na co należy zwrócić uwagę wybierając pszenżyto ozime do siewu?

Nie ma jednej idealnej odmiany, która posiada najlepsze cechy umożliwiające osiąganie największych plonów ziarna zbóż. Na kondycję roślin, a przede wszystkim na plonowanie oraz wynik finansowy ma wpływ wiele czynników. Negatywny wpływ części z nich można już wyeliminować na samym początku wybierając odpowiednią odmianę do siewu. Na jakie cechy warto zwrócić uwagę?

Potencjał plonotwórczy pszenżyta ozimego 

Jeden z ważniejszych o ile nie najważniejszy aspekt, który ma wpływ na decyzje o wyborze odmiany. Odmiany wchodząc na rynek muszą przejść przez szereg badań i testów i wykazać, że posiadają cechy lepsze od odmian, które już na rynku się znajdują. Takie badania prowadzi COBORU czyli Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. Co roku przedstawia w swoich zestawieniach poziom plonowania testowanych odmian. Łatwo więc w ten sposób sprawdzić potencjał plonotwórczy danej odmiany. Czym potencjał danej odmiany jest wyższy tym łatwiej takiej odmianie nawet w trudnych warunkach osiągnąć wyższy plon. Są również odmiany, które nie osiągają rekordów, ale są bardzo stabilne na przestrzeni lat i w korzystnych oraz niekorzystnych warunkach plonują na bardzo stabilnym poziomie. Możliwość uzyskania wysokich plonów jest zazwyczaj cechą korzystną i wpływa pozytywnie na wynik finansowy z uprawy. 

Wymagania glebowe  

Pszenżyto ozime jest gatunkiem, które posiada mniejsze wymagania glebowe niż pszenica ozima i jęczmień ozimy. Dzięki bardzo dobrze rozwiniętemu systemowi korzeniowemu posiada dobre właściwości adaptacyjne do różnych warunków glebowych. Jest zazwyczaj wysiewane na glebach klas IV-VI. Wysoko plonuję na glebach dobrych oraz dobrze sobie radzi na glebach słabszych, ale zadbanych z co najmniej średnimi zasobnościami w podstawowe mikroskładniki i uregulowanym odczynem gleby.  Pszenżyto powinno być wysiewane na glebach o odczynie lekko kwaśnym lub zbliżonym do obojętnego. W przypadku gleb zakwaszonych warto szukać odmian pszenżyta o zwiększonej tolerancji na takie warunki ponieważ, poradzą sobie zdecydowanie lepiej od odmian, które nie posiadają takiej cechy. 

Odporność na wyleganie 

Nasiona pszenżyta ze względu na krzyżowanie cech pszenicy i żyta posiadają skłonność do wylegania ponieważ, rośliny są zazwyczaj wyższe od pszenicy i bardziej podatne na wyleganie. Wyleganie niesie ze sobą same nie pozytywne konsekwencje jak utrudniony zbiór, utrata plonu i jakości ziarna. Prowadząc intensywny sposób uprawy czyli między innymi wysokie nawożenie azotowe warto wybierać odmiany o wysokiej odporności na wyleganie łodygowe. 

Zimotrwałość

Pszenżyto jest gatunkiem, które posiada dość wysoką zimotrwałość. Większość odmian nie ma problemu z przezimowaniem. Natomiast w wschodnich terenach kraju, gdzie zimą odnotowywane są większe spadki temperatur warto wybierać odmiany z większą zimotrwałością. 

Odporność na choroby 

Jedna z kluczowych kwestii, która powinna być brana pod uwagę przy wyborze odmian przy zakupie materiału siewnego. Wyższa odporność na choroby pozwala roślinie dłużej chronić się przed patogenem i dzięki temu pozwala zdążyć rolnikowi z wykonaniem zabiegu fungicydowego. Mniejsze porażenie roślin powoduję mniejszy stres u roślin co przekłada się na wzrost plonowania. W przypadku siewów pszenżyta w monokulturze zbożowej lub po przedplonie kukurydzy warto wybierać odmiany z dobrą odpornością na choroby podstawy źdźbła czy fuzariozy.  

Jakość materiału siewnego pszenżyta ozimego

Materiał kwalifikowany do siewu powinien odznaczać się odpowiednią jakością, aby mógł spełniać wymagania rolników oraz wytworzyć wysoki plon ziarna. Materiał siewny powinien posiadać wysoką masę tysiąca ziaren powyżej 40 gram, wysoki stopień kiełkowania na poziomie co najmniej 90%, czystość na poziomie co najmniej 98% oraz wilgotność na poziomie maksymalnie 15%. 

Wysoka mtz około 40-45g jest zazwyczaj proporcjonalna z wysoką ilością składników zapasowych w ziarnie, które odpowiadają za kiełkowanie i rozwój w początkowych fazach. Rośliny mając do dyspozycji więcej składników są w stanie lepiej przetrwać niekorzystne warunki w pierwszych fazach wzrostu. Poziom kiełkowania powyżej 90% również świadczy o świeżości nasion i ich poprawnej żywotności. Czym lepsza siła kiełkowania tym niższa norma wysiewu ponieważ, wschodzi wtedy taka liczba nasion, którą wysiewa rzeczywiście rolnik. 

Na zanieczyszczenia materiału siewnego wpływają obce ziarna zbóż i innych roślin nie będących zbożami, połówki zbóż oraz inne zanieczyszczenia obce. Normy w zakresie dopuszczalnych zanieczyszczeń nasion w kwalifikowanym materiale siewnym mieszczą się ilości 0-2%.