Czym jest poplon i dlaczego warto go stosować?

Czym jest poplon i czy warto go stosować?

Poplon, zwany również międzyplonem, to roślina wysiewana na polu po zbiorze głównego plonu, ale przed wysiewem następnego. Głównym celem poplonów jest poprawa jakości gleby, ochrona przed erozją, wzbogacenie gleby w składniki odżywcze oraz wspomaganie bioróżnorodności. Poplon ma szerokie zastosowanie zarówno w rolnictwie konwencjonalnym, jak i ekologicznym, stając się coraz bardziej popularnym narzędziem w zrównoważonym zarządzaniu gruntami rolnymi.

Rodzaje międzyplonów

Poplony można podzielić na kilka głównych rodzajów w zależności od ich funkcji i czasu wysiewu:

1. Międzyplony ścierniskowe - wysiewane bezpośrednio po zbiorze głównego plonu. Wysiewane są w celu użyźnienia gleby lub zbioru na pasze dla zwierząt hodowlanych. Najczęściej są to mieszanki roślin, takich jak gorczyca, rzodkiew oleista, facelia, seradela.
2. Międzyplony ozime - wysiewane jesienią, aby chronić glebę przez zimę przed erozją wietrzną i wodną, a ponadto, aby poprawić właściwości gleby. Przykłady to żyto ozime, mieszanki roślin bobowatych z owsem lub mieszanka gorzowska. Nie stanową jednak one plonu głównego.
3. Wsiewki międzyplonowe - wysiewane jesienią lub wiosną w uprawę główną. Mają na celu zapewnić bioróżnorodność, a ponadto często taki rodzaj międzyplonu jest wykorzystywany, aby zapewnić oparcie dla rośliny głównej skłonnej do wylegania oraz zmniejszyć długość okresu od zasiewu do zbioru wsiewki zbieranej później na cele paszowe

Zalety stosowania poplonów

Poplony oferują wiele korzyści, które przyczyniają się do poprawy stanu gleby, roślin uprawianych następczo oraz zdrowia ekosystemu.

Poprawa struktury gleby - System korzeniowy poplonów pomaga rozluźnić glebę, zwiększając jej dotlenienie i retencję wody. Poprawa struktury gleby sprzyja wzrostowi korzeni roślin uprawianych następczo. Kolejnym plusem jest lepsze magazynowanie wody.

Wzbogacenie gleby w azot oraz dostarczanie materii organicznej - Rośliny strączkowe, takie jak lucerna, koniczyna czy peluszka, mają zdolność wiązania azotu z powietrza, co wzbogaca glebę w ten cenny składnik odżywczy. Nie tylko azot jest często dostarczany do gleby dzięki siewom międzyplonów. Wymieszanie poplonów z glebą dostarcza do niej duże ilości materii organicznej i węgla co pozwala na wzrost zawartość próchnicy w glebie, a z rozkładu masy organicznej są uwalniane w glebie dodatkowo makroelementy i mikroelementy.

Ochrona przed erozją - Pokrycie gleby roślinami poplonowymi chroni ją przed erozją wietrzną i wodną, co jest szczególnie ważne na terenach o dużym nachyleniu oraz na glebach słabszych klas bonitacyjnych. Okryta gleba powoduję, że wiatr nie przenosi najdrobniejszych frakcji gleby, a obfite opady deszczu nie zmywają i nie wymywają jej- woda jest przyjmowana w głąb profilu glebowego.

Redukcja chwastów oraz nie sprzyjających roślinom organizmów żywych - Poplony konkurują z chwastami o światło, wodę i składniki odżywcze, co może znacząco ograniczyć ich rozwój. Ponadto rośliny poplonowe takie jak np. niektóre odmiany gorczycy lub facelii wytwarzają przez system korzeniowy substancje redukujące liczbę nicieni w glebie, co jest szczególne ważne w przypadku planowania jako rośliny następcze buraków cukrowych lub ziemniaków.

Zwiększenie bioróżnorodności - Poplony przyciągają różnorodne organizmy, w tym owady pożyteczne, ptaki i mikroorganizmy glebowe, co sprzyja zdrowemu ekosystemowi rolnemu.

Wpływ na glebę, rośliny uprawiane następczo i organizmy żyjące

Wpływ poplonów na glebę

Poplony mają znaczący wpływ na fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości gleby. Poprawiają jej strukturę, zwiększają zawartość materii organicznej i poprawiają dostępność składników odżywczych. Dodatkowo, poplony chronią glebę przed erozją i zmniejszają ryzyko zaskorupienia.

Wpływ poplonów na rośliny uprawiane następczo

Rośliny uprawiane po poplonach często korzystają z lepszych warunków glebowych. Wzbogacona gleba dostarcza więcej składników odżywczych, co sprzyja wzrostowi i zdrowiu roślin. W glebie zwiększa się ilość materii organicznej, która wpływa między innymi na ilość zatrzymywanej w glebie wody. Lepsza struktura gleby i zmniejszone zagęszczenie mogą prowadzić do głębszego zakorzenienia roślin, co z kolei zwiększa ich odporność na suszę.

Wpływ poplonów na organizmy żyjące

Poplony wspierają różnorodność biologiczną, przyciągając owady pożyteczne, takie jak pszczoły, bzygi i biedronki, które są naturalnymi wrogami szkodników. Bogata fauna glebowa, w tym dżdżownice i mikroorganizmy, wspomaga procesy rozkładu materii organicznej i poprawia żyzność gleby. To wszystko przyczynia się do zdrowszego ekosystemu rolniczego i może ograniczyć konieczność stosowania pestycydów i nawozów sztucznych.

Odpowiednio dobierz rośliny do poplonu oraz jego przeznaczenia

Prawidłowo dobrany międzyplon potrafi cieszyć oko i zapewnić pozytywne efekty dla gleby oraz roślin następczych. Warto jednak z wyprzedzeniem zastanowić się jakie rośliny w międzyplonie zastosować, aby osiągnąć zamierzony rezultat.

Gorczyca biała - jedna z najpopularniejszych roślin wybierana do poplonów ze względu na niski koszt wysiewu. W odpowiednich warunkach wytwarza bujną masę zieloną oraz dobrze rozbudowany system palowy. Na rynku są dostępne odmiany, które działają antymątwikowo i są zalecane przed uprawą ziemniaka lub buraka cukrowego. Ponadto gorczycę można wysiewać przed uprawą kukurydzy i zbóż jarych. Nie zaleca się natomiast wysiewać gorczycy, gdy w płodozmianie często znajdują się rośliny kapustowate, lub na polach występuje już kiła kapusty.

Rzodkiew płużna - roślina o bardzo rozbudowanym systemie korzeniowym, który pozwala dotrzeć do głębszych warstw gleby co wpływa na spulchnienie gleby oraz pobranie składników pokarmowych znajdujących się w głębszych warstwach i przetransportowanie ich wyżej, gdzie będą łatwiej pobieralne. Wytwarza również odpowiednią ilość masy nadziemnej, która ochrania glebę przed erozją wietrzną i wodną.

Facelia błękitna - roślina miododajna, nadająca się na poplon ścierniskowy. Bardzo chętnie wybierana jako roślina poplonowa przez pszczelarzy. System korzeniowy bardzo dobrze spulchnia wierzchnią warstwę gleby. Chętnie wysiewana przed planowanym siewem buraków cukrowych lub sadzeniem ziemniaków. Facelia wymaga jednak starannego wysiewu. Jest szczególnie wrażliwa na zbyt głębokie przykrycie glebą. Jest również trudno ją wysiać rozsiewaczem do nawozu, dlatego wymaga siewu siewnikami zbożowymi.

Łubin żółty i łubin wąskolistny, groch siewny, bobik - rośliny bobowate zapewniające, bardzo dobre stanowisko następcze dostępne w azot. Dostarczają również dużą ilość materii organicznej. Sprzyjają tworzeniu się struktury gruzełkowatej gleby. Przydatne do siewu na wszystkich stanowiskach glebowych - od gleb lekkich do gleb ciężkich.

Gryka - kolejna roślina bardzo często wysiewana przez pszczelarzy. W niektórych latach wysiewana na plon wtórny po zbiorze wcześnie zebranych jęczmieniach oraz ziemniakach. Bardzo szybko się rozwija i zakrywa glebę co ogranicza problem z zachwaszczeniem.

Żyto ozime - wysiewane jesienią na glebach słabszych w gospodarstwach zajmujące się hodowlą bydła. Jest przeznaczane wiosną do zbioru na kiszonkę. Zbierane zazwyczaj w pierwszym tygodniu maja co pozwala wysiać po nim kukurydze na kiszonkę.

W przypadku siewu poplonów na zielony nawóz warto stosować mieszanki roślin, które pozwolą spełniać więcej funkcji oraz zapewnią różnorodność.

Oferta mieszanek poplonowych

MIESZANKA MIĘDZYPLONOWA TOP VITA AZOT -  Skład - wyka jara (10%), łubin wąskolistny (8%), słonecznik (5%), facelia (2%), koniczyna aleksandryjska (2%), groch (65%), owies (8%). Mieszanka o wysokim udziale roślin produkujących azot.  Zalecana jest pod siew buraków, kukurydzy, zbóż i innych roślin jarych.

MIESZANKA MIĘDZYPLONOWA TOP VITA NATURA - Skład - wyka jara (30%), łubin wąskolistny (15%), facelia (10%), koniczyna aleksandryjska (13%), gryka (25%), seradela (5%), len (2%). Połączenie roślin pozytywnie wpływających na glebe i wiążących do gleby azot. Zalecana po wszystkie rośliny ozime i jare z wyłączeniem buraka cukrowego ze względu na możliwość wystąpienia zachwaszczenia wtórnego gryką.

MIESZANKA MIĘDZYPLONOWA TOP VITA PLON - Skład - łubin wąskolistny (35%), słonecznik (10%), facelia (15%), koniczyna aleksandryjska (15%), seradela (5%), rzodkiew oleista (20%). Mieszanka mocno urzyźniająca glebę. Polecana do stosowania przed wysiewem zbóż I kukurydzy.

MIESZANKA MIĘDZYPLONOWA TOP VITA ZIEMNIAKI - Skład - wyka jara (15%), łubin wąskolistny (15%), słonecznik (5%), gryka (10%), rzodkiew oleista (40%), owies (15%) . Mieszanka bardzo dobrze spulchnia i rozluźnia glebę, a dodatek roślin bobowatych wzbogaca glebę w azot.

MIESZANKA GORZOWSKA – Skład - życica wielokwiatowa/westerwoldzka 50% ,koniczyna inkarnatka 30%, wyka ozima 20%. Mieszanka poplonowa ozima przeznaczona do użycia na paszę dla zwierząt. Składa się z roślin bardzo szybko przyrastających roślin o dużej zawartości białka.

 

Czy warto stosować poplony?

Zdecydowanie tak. Poplony przynoszą liczne korzyści, które przyczyniają się do długoterminowego zrównoważenia i wydajności rolnictwa. Poprawiają jakość gleby, zwiększają bioróżnorodność i wspierają zdrowie roślin uprawnych. Chociaż ich stosowanie wiąże się z dodatkowymi kosztami i pracą, długoterminowe korzyści przeważają te inwestycje, czyniąc poplony wartościowym narzędziem w nowoczesnym rolnictwie.